හිටපු මුදල් අමාත්‍ය මංගල සමරවීර නිකුත් කළ මාධ්‍ය නිවේදනයක් මෙහි දැක්වෙයි.

මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන බැංකු බොහොමයක් විසින් භාණ්ඩ ආනයනය සඳහා ණයවර ලිපි (Letters of Credit) විවෘත කිරීම නතර කර ඇති බව වාර්තා වෙයි. සමහර වාණිජ බැංකු ණයවර ලිපි සඳහා අයදුම් පත් භාර ගන්නා නමුත් ණයවර ලිපි නිකුත් කිරීම දිනෙන් දින කල් දමන බව ද වාර්තා වෙයි.

රාජ්‍ය බැංකු විසින් රජයට අවශ්‍ය භාණ්ඩ ආනයනය කිරීම සඳහා ණයවර ලිපි නිකුත් කරන අතර දේශීය කර්මාන්ත සඳහාත්, අපනයන පාදක කර්මාන්ත සඳහාත් අමුද්‍රව්‍ය හෝ අමතර කොටස් ආනයනය කිරීම සඳහා වානිජ බැංකු විසින් ණයවර ලිපි නිකුත් නොකිරීම ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකය ආගාධය කරා ගෙන යාමක් බව සඳහන් කළ යුතුය.

2020 මැද භාගයේ සිට රජය විසින් දිගින් දිගටම ආනයනයන් සීමා කිරීමත් විදේශ විනිමය සීමා කිරීමත් මෙම රජයේ ප්‍රතිපත්තිවල පොදු ලක්ෂණයක් විය.

මෙම ගැටළුව සඳහා ස්ථීර විසඳුමක් ලබා නොදුනහොත් ඉදිරි මාස තුන තුළ රට පුරා විශාල භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති වීමත් නිෂ්පාදන කර්මාන්තශාලා අඩපණ වීමෙන් අපනයනය භාණ්ඩ කලට වෙලාවට නැව්ගත කිරීමට නොහැකි වීම විදේශ විනිමය සංචිතය කෙරෙහි තව දුරටත් දැඩි බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.

සරලව කිවහොත් කර්මාන්ත ශාලාවකට අවශ්‍ය ඩොලර් 10,000 ක් වටිනා අමතර කොටස් ආනයනය කිරීම සඳහා විදුලි හුවමාරු (Telegraphic Transfer) පණිවිඩයක් යැවීමට පවා සමහර වාණිජ බැංකු ප්‍රතික්ෂේප කිරීම පුදුමය දනවන කරුණකි.

ඒ අතර විදේශයන්හි අධ්‍යාපනය ලබන දූ දරුවන් සඳහා විදේශ මුදල් ප්‍රේෂණය කිරීම ද සමහර බැංකු විසින් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම දෙමව්පියන්ගේ කනස්සල්ලට හේතු වී ඇත.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ සෞභාග්‍ය රජය බලයට පත්වී වැඩ ඇරඹීමත් සමගම 2020 ජූලි 16 දින අංක 2184/21 ගැසට් නිවේදනය මඟින් භාණ්ඩ වර්ග 175 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් මෙරටට ආනයනය කිරීමේදී දින 90 සහ දින 180 වේ ණය සීමාවන් යටතේ පමණක් ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමට මුදල් ඇමතිවරයා විසින් නියෝග කළ අතර භාණ්ඩ වර්ග රාශියක් මෙරටට ආනනය කිරීම තහනම් කරනු ලැබුවේද වර්තමාන මුදල් ඇමතිවරයා විසින් අත්සන් කරනු ලැබූ ගැසට් නිවේදනයන් මඟිනි.

අප ඉහත කී ණයවර ලිපි විවෘත කිරීම සඳහා කරන ලද නියෝගය අනුව ණය පදනම යටතේ (Usance Letters of Credit) ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමේ නියෝගය නැවත කැඳවා බැංකුවලට අවශ්‍ය නම් ක්ෂණික නැතහොත් දුටුවන ණයවර ලිපි (Sight Letters of Credit) විවෘත කිරීමට පසුගිය දා වාණිජ බැංකුවලට බලය දුන්නත් වාණිජ බැංකුවල විදේශ විනිමය සංචිත නොමැති නිසා තම ගනුදෙනු කරුවන්ගේ ණයවර ලිපි විවෘත කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කරන අතරම ඉතා හොඳ ගණුදෙනු කරුවන්හට ඉදිරි දින 90 හෝ 120 හෝ 180 දින කීපය තුළ ගෙවන ආකාරයට ණයවර ලිපි සුළු ප්‍රමාණයක් විවෘත කරනු ලබන බව ද වාර්තා වෙයි.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවද මේ සම්බන්ධයෙන් අනුගමණය කරන්නේ නිහඬ පිළිවෙතකි. කිසිවක් කර කියාගත නොහැකිව මේ සඳහා එක් විසඳුමක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් විණිජ බැංකුවලට සහ අනෙකුත් මූල්‍ය ආයතනවලට විදේශ ණය ලබා ගැනීමේ බලය පවරා ඇත.

රජයට හෝ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට විදේශ විනිමය ලබා ගැනීමට නොහැකි අවස්ථාවක වාණිජ බැංකුවලට ඒ කාර්යය කළ හැකිද යන්න පිළිබඳ තීරණය කිරීමට කලක් ගත වනු ඇත.

තවද පසුගිය මාස 18 ක කාලයක් තුළ දී බිත්ති සහ බිමට අතුරණ ටයිල් වර්ග නාන කාමර සෞඛ්‍යාරක්ෂිත උපකරණ, ටයර්, මෝටර් වාහන, පොහොර, කෘෂි රසායන ආදී භාණ්ඩ රාශියක් ආනයනය තහනම් කර තම ගජමිතුරු ව්‍යාපාරිකයන්ට කෝටිපතියන් වීමේ අවස්ථාව ලබාදුන් බව රටම දන්නා කරුණකි.

ඉන් නොනැවතී සීනි, පාම් තෙල් මෝටර් වාහන අමතර කොටස් ආනයනය බලපත්‍ර ක්‍රමයට නතුරකර විදේශ විනිමය ඉතිරි කර ගැනීමට උත්සාහ කළත් අද ඒ සියල්ල ව්‍යාර්ථ වී ඇත.

2019 අග භාගයේදී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිට මේ රට භාර දෙන අවස්ථාවේ එනම් 2019 වර්ෂයේදී රජයේ ආදායම රුපියල් බිලියන 1895 ක් විය. මෙම රජය බලයට පත් වූ විගස හුදු දේශපාලන වාසිය සඳහාත් ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරික සගයන් පිනවීම සඳහාත් රුපියල් බිලියන 600 ක් එනම් සමස්ත ආදායමෙන් තුනෙන් එකක් පමණ බදු සහන ලබා දීම මෙම අර්බුදයට ශ්‍රී ලංකාව පත්කරන ලද මූලික හා ප්‍රධාන හේතුවක් ලෙස පෙන්වා දිය යුතුය.

ක්‍රමානුකූලව හැඩ ගැසෙමින් තිබූ ආර්ථික මර්මස්ථාන පාලනය කිරීම සඳහා පළපුරුද්දක් නොමැති නිලධාරීන් සහ දැනුමක් නොමැති ඇමතිවරුන් පත් කෙරුණි. කළමනාකරණ අකාර්යක්ෂමතාව සහ ප්‍රතිපත්ති අතර ගැටුම්කාරී තත්වයන් ඇතිවීම නිසා රාජ්‍ය සංස්ථා සහ ව්‍යවස්ථාපිත මණ්ඩල සියල්ල මහා පරිමාණයෙන් පාඩු ලබමින් පවතී.

මෙම රජය බලයට පත් වූ දා සිට දිනෙන් දින ජාත්‍යන්තර ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ආයතන විසින් ශ්‍රී ලංකා ණය ශ්‍රේණිය පහළ දමන ලදී. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාවට ජාත්‍යන්තර ණය ලබා ගැනීමේ හැකියාව හැකිලී ඇත.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන අප රට කෙරෙහි තබා තිබුණ විශ්වාසය පදනම් කරගෙන රටටත් බැංකු පද්ධතියටත් ලබා දී තිබූ ඉහළ ශ්‍රේණිගත කිරීම නිසා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන අප රට කෙරෙහි තිබූ විශ්වාසය නිසාත් ලෝකයේ ඕනෑම බැංකුවක් අපගේ බැංකු විසින් නිකුත් කරන ණයවර ලිපි පිළිගන්නා ලදී. එහෙත් වර්ථමාන රජය බලයට පත් වී කෙටි කාලයක් තුලදී එම විශ්වාසය කඩවීම තුළ රටේ සහ බැංකු පද්ධතියේ ස්වෛරී ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම’ (Sovereign Credit Ratings) දර්ශකයන් CCC කාණ්ඩය දක්වා පහත දැමුණි.

විදේශ ණය ගෙවීමට මෙම රජයට නොහැකිය යන පදනම මත අප රටේ බැංකු මගින් නිකුත් කරන ණයවර ලිපි භාර ගැනීම ජාත්‍යන්තර බැංකු මගින් ප්‍රතික්ෂේප කරන අවස්ථා ඇති බව වාර්තා වීම නිසා තහවුරු කරන ලද (Confirmed Letters of Credit) ණයවර ලිපි පමණක් ජාත්‍යන්තර බැංකු විසින් ඉල්ලා සිටීම නිසා මෙරට ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව ඉමහත් අපහසුතාවයන්ට පත්ව ඇති බවද සාකච්ඡාවට භාජනය වෙමින් පවතී.

මේ අර්බුද සියල්ල වර්තමාන රජය විසින් පසුගිය මාස 18 කාලයක් තුළදී තමන් විසින්ම නිර්මාණය කරගන්නා (Man-made crisis) ලද ඒවාය.

අපගේ යහපාලන රජයට මාස හයක පාලන කාලයක් ඉතිරිව තිබියදීත් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියේ නව ආර්ථික දර්ශනයක් මෙරටට හඳුන්වා දීමටය. ඒ සියල්ල අද සිහිනයක් වී ඇත.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇතුළු නව රජයට මේ රට භාර දෙන විට විදේශ විනිමය සංචිතය ඩොලර් බිලියන 7.6 ක් වූ අතර මාස 18 ක් තුළ එය ඩොලර් බිලියන 4.0 දක්වා අඩුවී ඇති බව විවිධ වාර්තාවල දැක්වේ.

විදේශ විනිමය සංචිතයන් පවත්වාගෙන යනු ලබන්නේ එහි අර්ථයෙන්ම ආනයනය අපනයනය පදනම් වූ රටක ජනතාවට අවශ්‍ය ඖෂධ වර්ග, ආහාර ද්‍රව්‍ය, බලශක්තිය සඳහා අවශ්‍ය වන බොර තෙල්, ඛණිජ තෙල් යනාදිය ආනයනය කිරීම සඳහා වූ තැන්පතුවක් වශයෙනි.

එහෙත් එම සංචිත දීර්ඝ කාලයකට පෙර ඔබගේ රජයන් යටතේ ලබා ගත් කෙටි කාලීන විදේශ ණය සහ ඔබගේ පසුගිය ආසන්නතම පාලන කාලය තුළ ලබා ගත් කෙටි කාලීන ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී බැදුම්කර නිදහස් කර ගැනීමට යොදා ගැනීම නිසා අද වන විට අපේ රට ද යුරෝපයේ ග්‍රීසියක් ලෙසද ලතින් ඇමෙරිකාවේ වෙනිසියුලාවේ තත්වයටද පහත වැටෙන උපනතියක් පෙන්නුම් කරයි.

මෙම මාසයේ රජය විසින් ගෙවීමට ඇති ජාත්‍යන්තර ස්වෛරී ඇපකර නිකුත් කර ඇත්තේ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා පාලන බලයේ සිටි 2011 වසරේදීය.

2011 ජුලි 25 දින 5.875% කට අලෙවි කරන ලද ඩොලර් බිලියනයක් 2021 ජූලි 07 වන දින ගෙවිය යුතුය. මෙම ඩොලර් බිලියන අපගේ විදේශ විනිමය සංචිතයෙන් ගෙවීමෙන් අනතුරුව එහි ශේෂය ඩොලර් බිලියන 3කට අඩු වනු ඇත.මෙයට අමතරව මෙම වර්ෂය තුලදී තවත් බිලියන 2 ක් පමණ තවත් ණය ගෙවීමට ද ඇති බවත් වාර්තා වෙයි.

තවද ලංකා ඛණිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව විසින් තෙල් ආනයනයට ගෙවිය යුතු පිටත හිඟහිටි බිල් වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 1.3 ක් ද ඇතැතිව පවතින බව වාර්තා වෙයි.

පසුගිය සිකුරාදා වන විට බොහෝ වාණිජ බැංකු ණයවර ලිපි අයදුම්පත් ඉදිරිපත් කළ ගනුදෙනුකරුවන්ට පවසා ඇත්තේ ඔවුන්ගේ එම ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමට නම් අවම වශයෙන් ණයවර ලිපියේ වටිනාකමින් 50% ක ප්‍රමාණයක් සඳහා විදේශ මුදල් බැංකුවේ තැන්පත් කරන ලෙසයි. අද වන විට ආර්ථික අර්බුදය ශ්‍රී ලංකාවේ දොරකඩටම පැමිණ ඇත.

වාණිජ බැංකු විසින් දිගින් දිගටම ණයවර ලිපි විවෘත නොකිරීම නිසා ඉදිරි මාස තුනක් පමණ වන විට ආහාර, ඖෂධ, අමතර කොටස් වැනි අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩවල හිඟයක් ඇති වී රට තුළ අසහනකාරී තත්වයක් නිර්මාණය වනවා ඇත. මෙවැනි තත්වයක් රට තුළ නිර්මාණය වුවහොත් මෙම රජයට එම වගකීමෙන් ගැලවිය නොහැකිය.

රසායනික පොහොර සහ කෘෂි රාසයනික ද්‍රව්‍ය නොමැති කමින් අස්වැන්න අඩු වී ආහාර හිඟයක් රට තුළ ඇති වී වෙළඳපොළට පැමිණෙන සීමිත භාණ්ඩවල මිල අහස උසට ඉහළ යනු ඇත.

අපි තවමත් ප්‍රමාද නොමැත. රට ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ ගැනීම සඳහා කළ යුතු ආර්ථික විද්‍යාත්මක විසඳුම් බොහෝය.

ඒ සඳහා ජාතික සහ ජාත්‍යන්තර උපදෙස් ගෙන මෙරට ආර්ථිකය නිවැරදි මඟට යොමු කරන ලෙස රජයෙන් ඉල්ලා සිටින අතර තවදුරටත් අප රට මුහුණ දී සිටින ආර්ථික අර්බුදය ජනතාවගෙන් වසන් නොකර පුහු සංවර්ධන වැඩසටහන් නවතා දමා පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙකු ගැන විශ්වාසය නොතබා රටක් ලෙස මේ ආර්ථික යුද්ධය ජය ගැනීම සඳහා කටයුතු කරන මෙන් සමස්ත ශ්‍රී ලාංකීය ජනතාව වෙනුවෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

මංගල සමරවීර
හිටපු මුදල් අමාත්‍ය