අද රටේ විදුලි ඒකකයක සාමාන්‍ය විකුණුම් මිල රුපියල් 17 යි. 2013 මැයි මාසයට පසු ඔබගේ විදුලි බිල වැඩි වූයේ නැහැ නේද? එය 2014 අගදී 25% කින් අඩුවුනා නේද? එයට හේතුව රුපියල් 22 ට විදුලිය නිපදවන ඩීසල් බලාගාර වෙන්න බැහැනේ. රුපියල් 20 ට දරවලින්, සුළං බලයෙන් නිපදවන විදුලිය වෙන්නත් බැහැනේ. මෑතදී දියත් කළ සූර්ය බල සංග්‍රාමයෙන් රු 22 ට නිපදවන විදුලිය වෙන්නත් බැහැ නේද? අද රටේ විදුලි ඒකකයක සාමාන්‍ය විකුණුම් මිල රුපියල් 17 යි. විදුලිය නිපදවන බෙදාහරින ආයතන විදුලිබල මණ්‌ඩලය හා විදුලි සමාගම දැන් රජයට බරක්‌ නැහැනේද? ඒ ආයතන යක්‍ෂයින් රාක්‍ෂයින් හැටියට ඒ කාලේ වගේ අමුණුගම ඇමැති දැන් හඳුන්වන්නේ නැහැ නේ? ඉතින් රහස කොහේද? රට පුරාම මාස හතරකින් වැසි නැත. නමුත් විදුලිය කැපුමක්‌ නැත. ඉස්‌සර නම් මේ වෙනකොට නැති වැස්‌සට බැනලා විදුලිය කපලා. නැතහොත් ඩීසල් බලාගාර කුලියට අරන් ඩීසල් වලට අති වීශාල මුදල් ගෙවා ආර්ථිකයටත් හානි කරගෙන, මුදල් ඉවර වූ තැන විදුලියත් කපලා. ඉතින් රහස කොහෙද? ඒක තියෙන්නෙ නොරොච්චෝලෙ. ඉතින් මෙම තත්ත්වය දිගටම පවතීද?

විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය විනාශ කිරීමේ
අට වැදෑරුම් වැඩපිළිවෙළ

රජය දැන් නැවතත් පරණ පුරුද්ද අනුව 20 අවුරුදු විදුලිබල සැලසුම් වෙනස්‌ කර විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය නැවතත් වළපල්ලට යෑවීමේ වැඩ අරඹා ඇත. ඉස්‌සරටත් වඩා ඇඟිලි ගැසීමේ ක්‍රමවේද ගැන අත්දැකීම් වැඩිය. බලාගාර අහෝසි කිරීමේ ක්‍රමය හොඳින් හදාරා ඇත. පරිසර සංවිධානයක්‌ විරුද්ධ වුණොත් හොඳය. පෙළපාලි ගියොත් වඩාත් හොඳය. එවිට බලාගාර අහෝසි කිරීම ඔවුන් පිටින් යෑවිය හැක. ඔවුනුත් ඉතා සතුටු ව තම ජයග්‍රහණය තම විදේශ ප්‍රධාන කාර්යාලවලට වාර්තා කරනු ඇත. විරුද්ධ පක්‍ෂයත් බලාගාරයට එරෙහි වුණොත් හොඳය. ආගමික සංවිධානත් හවුල් වුණොත් වැඩේ තවත් පහසුයි.

සාම්පූර් අහෝසි කළේ පරිසරයට ඇති අතිශය ආදරය නිසා යෑයි සමහරු හිතනවා ඇති. තම දේශපාලන ඉල්ලීමට ඇහුම්කන් දෙන රජය ඉතා හොඳයි කියා ඒ ඒ දෙAශපාලන පක්‍ෂ හිතනවා ඇති. ඇත්ත හේතුව, ඩීසල් බලාගාර හදන විට. ඩීසල් බිල විදුලි බිලට වදින විට ළඟදීම බලාගන්න පුළුවන් වනු ඇත. මුලින්ම, විදුලි බිල වැඩිකරන්න කිසිසේත් ඉඩ නොදෙන බව විදුලිබල ඇමැති පවසනු ඇත. වියදම දරුණු වෙන විට මුදල් අමාත්‍යාංශය ඩීසල් බිල ගෙවන්න බැහැ කියනු ඇත. මහජන උපයෝගිතා කොමිසම බිල වැඩි කරනු ඇත. බලාගාර අහෝසි කළ අය, අර කමිටු මේ කමිටු කරබාගෙන සිටිනු ඇත.

1992-1994 හා 2001-2004 අතර විදුලි බලාගාර ව්‍යාපෘති අවුල් කළ රජයේ එම පිරිසම දැන් නැවතත් වැඩ අරඹා ඇත. 1996-2000 අතර විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය විනාශ කළේ වෙනත් පිරිසකි. ඒ අනුව මේ රඟන්නේ 1992 සිට වරින් වර විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය විනාශ කරන නාටක පෙළේ හතරවැනි නාටකයයි. එක්‌ නාටකයකට ජවනිකා අටකි. දැන් පෙන්වන්නේ විනාශකාරි හතරවැනි නාටකයේ හතරවැනි ජවනිකාවයි.

පළමුවන ජවනිකාව
(2015 නොවැම්බර් මස රඟදක්‌වන ලදී)

විදුලි ඉංජිනේරුවන් ආර්ථික විශේෂඥයින් පිළියෙල කළ විසි අවුරුදු සැළසුම වැරදියි කියා ඊට අපහාස කර, පිටු සිය ගණනක සැලසුම් පොත විසිකර දැමීම. ක්‍රමානුකූල සැලැස්‌මක්‌, රටට අවශ්‍ය බලාගාර එකින් එක විදුලි ඉංජිනේරු විද්‍යානුකූලව විශ්ලේෂණය කර, ලේඛන ගතකර, ඒ සැලසුම දෙවසරකට වරක්‌ යවත්කාලීන කර විදුලිබල පනතට අනුව සකසා තිබීම, විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය විනාශ කිරීමේ යෙදී සිටින මේ රාජකීය කණ්‌ඩායමට මහත් හිසරදයකි.

දෙවන ජවනිකාව
(2015 දෙසැම්බර් සිට අද වන තෙක්‌)

විශේෂඥයින් පිළියෙල කළ සැළසුම් වාර්තාවල නිර්දේශිත බලාගාරවලට මෙන්ම ඒ වන විටත් ඉදිවෙමින් ඇති බලාගාරවලට වඩා, වෙනත් බලාගාර, ඉන්ධන හා තාක්‍ෂණ විදුලිය නිපදවීමට සුදුසු බව විදුලිබල අමාත්‍යංශයෙන් නොව වෙනත් අමාත්‍යංශවලින් හා කමිටුවලින් නිවේදනය කිරීම. කිසි දිනක විදුලි පද්ධතියක්‌ සැලසුම් නොකළ, පද්ධතියක්‌ පාලනය කරන්නේ කෙසේද වත් නොදන්නා, අයගෙන් පමණක්‌ සමන්විත විවිධ කමිටු පත් කර වටිනා කාලය අපතේ හැරීම. විදුලි ඉංජිනේරු කියා වෘත්තියක්‌ අවශ්‍ය නැත. රටේ බදු මුදලින් ඉංජිනේරුවන් බිහිකළ යුතු නැත.

තුන්වැනි ජවනිකාව
(2016 මැයි සිට අගෝස්‌තු දක්‌වා)

ඉදිවෙමින් ඇති සියලු බලාගාර ජනාධිපති සහායද ලබාගෙන අහෝසි කිරීම (සාම්පූර් බලාගාර දෙකම මේ වන විට නවතා දමා ඇත, සුළං බලාගාර ඉදිකිරීමද අහෝසි කිරීමට උපරිම උත්සාහයක යෙදේ, රට සවාරි ගිය විට ඒ වහළ උඩ පෙනෙන සූර්ය බල කට්‌ටලවලින් ඒ රටේ මුළු විදුලි සැපයුම ලබාගන්නා බව සිතති). පෙර පුරුදු පරිදිම සාම්පූර් බලාගාරය අහෝසි කළේ ඉරිදා දිනකයි. අහෝසි කිරීමට සඳුදා තෙක්‌වත් ඉවසන්න අමාරුය. විදුලි ඉල්ලුම වේගයෙන් ඉහළ යයි, වසරකට මෙගවොට්‌ 200 ක්‌ පමණ අලුතින් ඉදිකළ යුතුය. අවසාන වරට විදුලි බලාගාරයක්‌ පද්ධතියට එකතු කළේ 2014 දී. එය නොරොච්චෝල අංක 3 ජනක යන්ත්‍රයයි. එය මෙගවොට්‌ 300 යි. කිසිම විශාල විදුලි බලාගාරයක්‌ මේ වන විට ඉදිවෙමින් පවතින්නේ නැත. ඉදිවෙමින් තිබූ, පරිසර අනුමැතිය ලබා ඉදිකිරීම ඇරඹීමට ඔන්න මෙන්න කියා, සැලසුම් නිමවෙමින් තිබු බලාගාර සියල්ලම 2015 ජනවාරියේ සිට මේ දක්‌වා රජය මැදහත් වී අහෝසි කර ඇත. ඉදිකිරීමට නිර්මාණ කෙරෙමින් හෝ නැත. ඉදිකිරීමට භූමියක්‌ හෝ නැත. ආයෝජනයක්‌ නැත.

හතරවැනි ජවනිකාව
(2016 මැයි සිට)

විවිධ බලාගාර සඳහා ආයෝජන මණ්‌ඩලයට යෝජනා ලැ‚ ඇති බවට පුවත්පත් පුරා ප්‍රවෘත්ති පළ කිරීම. ගෑස්‌ බලාගාර හතරකටම යෝජනා ලැබී ඇති බව ආයෝජන මණ්‌ඩලය පුවත්පත්වලට කියයි. ඒ හතරම හදනවාලු. හරියට ඇඟලුම් කම්හල් හදනවා වගේ. 1997 දීත් එකල සිටි විනාශකාරිහු එසේ පැවසූහ. දැන් නමුත් නීතිය වෙනස්‌. තරගකාරි මිල ගණන් කැඳවිය යුතුමයි. කියා 2009 විදුලිබල පනත කියයි.

පස්‌වැනි ජවනිකාව
(මේ දිනවල රඟදැක්‌වේ)

සූර්ය බලාගාර හා සුළං බලාගාරවලින් පුද්ගලික අංශය නිපදවන විදුලිය ඩීසල් බලාගාරවලටත් වඩා වැඩි රුපියල් 22 කට මිලට ගෙන, සූර්ය සංග්‍රාමයෙන් ගෙදරකින් රුපියල් 22 ට ගෙන එම ගෙදරටම රුපියල් 2.50 ට විකුණන ලෙස නියෝග කිරීම. විදුලිය සපයන ආයතන මූල්‍යමය වශයෙන් දුර්වල කළ විට වැඩේ තවත් පහසුය. පාඩු ලබනවා කියා බණින්න පුළුවන. අමුණුගම ඇමැතිට ළඟදීම නැවත වැඩ අරඹන්න පුළුවන. වීදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය නැවතත් රාක්‍ෂයකු බවට පත්වෙමින් සිටී.

හයවැනි ජවනිකාව
(තව ටික දිනකින් රඟ දැක්‌වේ, සියලු කටයුතු සූදානම්වෙමින් පවතී)

ඩීසල් බලාගාර සඳහා මිලගණන් කැඳවීම (පාරිසරික සංවිධාන සතුටු කිරීමට, එහි zගෑස්‌Z කියා ලේබලයක්‌ අලවනු ඇත. එහෙත් එය ඩීසල් බලාගාරයක්‌ ම වෙයි. රටට තවම ගෑස්‌ නැත. මේ කියන්නේ ද්‍රවකළ ස්‌වාභාවික ගෑස්‌ ගැන, පෙට්‍රොaලියම් ගෑස්‌ හෙවත් ඛඡඨ නොවේ). ජනතාව සතුටු කිරීමට, ඩීසල් වියදම රජයෙන් කියා ද නිවේදනය කෙරෙනු ඇත. රජයේ භාණ්‌ඩාගාරයේ ඇත්තේ ජනතාවගේම මුදල් හෙම නොවේ. පරිසර සංවිධාන කරබාගෙන සිටිනු ඇත. ඩීසල් බලාගාර ගැන ඔවුනට කිසි ප්‍රශ්නයක්‌ නැත.

හත්වැනි ජවනිකාව
(2017 අවසානයේදී රඟ දැක්‌වීමට සූදානම්)

ඩීසල් මිල අධිකයි, වියදම දරන්න ආර්ථිකයට අමාරුයි, ඒ කියන්නේ මුදල් ඇමැති. ඉතින් විදුලිය ටික වෙන්න කපමු. පසුගිය රජයට බණින්නත් බැරිය. තවත් නියඟයක්‌ 2017 දී ආවොත් හොඳ වෙලාව. ඊට දොස්‌ තබා රජයට ඇඟ බේරා ගත හැක. ඒත් දැන් පෙනෙන්නේ නියඟයක්‌ නැති වුණත් 2018 දී විදුලිය ටික වෙන්න නොව ගොඩක්‌ කපන්න සිදු වන බවයි. කෝ අර ආයෝජන මණ්‌ඩලය එනවයි කියපු ගෑස්‌? ආ ඒගොල්ල ආපහු ගිහින්.

අටවන ජවනිකාව
(2018 න් පසු)

තාවකාලික ඩීසල් බලාගාර ස්‌ථිර බලාගාර බවට පත්වෙයි. ජනතාව ජීවිතාන්තය දක්‌වාම අගමැතිගේ නියෝග අනුව හැදූ ඩීසල් බිල් ගෙවති.

ඉතින්, දුක්‌බර පණිවුඩය මෙයයි. ඉදිවෙමින් තිබූ සියලු බලාගාරත්, සැලසුම් සූදානම්ව තිබූ බලාගාරත්, රජය විසින් දැන් අහෝසි කර ඇත. ඒ විදුලි ඉංජිනේරු විද්‍යාවත් සැළසුම් ශිල්පයත්, විදුලි පද්ධති පාලනයත් ගැන පුහුණු නිලධාරීන්ට වඩා, රජය විදුලිබල අමාත්‍යංශයට පිටින් පිහිටුවා ඇති කමිටු විදුලි ක්‍ෂෙත්‍රය ගැන හොඳින් දන්නා නිසා විය යුතුයි.

විදුලි ඉල්ලුම වේගයෙන් ඉහළට

2016 මැයි දක්‌වා වාර්ෂික වර්ධන වේගය 10.5% කි. අගෝස්‌තු වන විට 9.5% අඩු වී දැන් නැවතත් 10.3% ට වැඩි වී ඇත. ඒ කියන්නේ සෑම වසරකම මෙගවොට්‌ 200 ක බලාගාරයක්‌ ඉදිවිය යුතුයි. නමුත් ඉදිවෙමින් ඇති බලාගාර ගණන බිංදුවයි. ඉදිකිරීමට සැලසුම් කරන බලාගාර ගණන බිංදුවයි. ඉදිකිරීමට මුදල් සොයාගෙන ඇති බලාගාර ගණන බිංදුවයි. අහෝසි කළ බලාගාර ගණන දෙකයි (මෙගවොට්‌ 1100 යි). ඒ කියන්නේ අවුරුද්දකට මෙගවොට්‌ 200 බැගින් අවුරුදු පහක විදුලි ඉල්ලුම වැඩිවීම පිරිමහන බලාගාර දෙකක්‌ තමයි අහෝසි කළේ.

2018 ළංවන විට ඉටිපන්දම් හැකි තරම් එකතු කර ගන්න. පරණ භුමිතෙල් ලාම්පු එහෙම ඔය ගබඩා කාරමවල තියෙනවා නම්, සොයා බලන්න. පිරිසිදු කරන්න. චිමිනි හොයාගන්න. 2002 මැයි 15 දින, මාස 11 කට පසු අවසාන කළ විදුලි කැපුමට පසු නිහඬ කළ විදුලි ජනක යන්ත්‍රයක්‌ ගෙයි මුල්ලක දමා තිබෙයි නම්, තෙල් මාරුකර පිරිසිදු කර සූදානම් කරගන්න. ඒ සියල්ල විදුලිය කපා දමන වෙලාවට යොදන්න. විදුලිය තියෙන වෙලාවට ගන්නා විදුලියට විදුලි බිල හරහා අධික ඩීසල් බිලක්‌ ගෙවීමට අවශ්‍ය මුදල් මිටියකුත් සූදානම් කර ගන්න. අවාසනාවන්ත තත්ත්වයයි, ඔය කිව්වේ, දැන් විසඳුමක්‌ දෙන්න ප්‍රමාද වැඩියි. සියල්ල අවසානයි.

2020 දී නව රජයක්‌ පත්වී හිටපු රජයට දොස්‌ තියයි. අලුත් කොමිටියක්‌ පත්කරයි. කොන්ත්‍රාත් ඉල්ලා මිතුරන්ගෙන් කරදරේ බේරෙන්න බැරිය. නාටකය නැවතත් පළමුවැනි ජවනිකාවෙන් පටන් ගනී. පාරිභෝගිකයා ලාබයි ලාබයි කියා ඩීසල් බිල් ගෙවයි.

මේ ලිපියම දින වෙනස්‌ කර 2021 දී නැවත ලියමි.

(ආචාර්ය තිලක්‌ සියඹලාපිටිය 2016 නොවැම්බර් මස 29 වන දින දිවයින පුවත්පතට “කුප්පි ලාම්පුව සුදානම් කර ගන්න 2018 සිට නොනවතින විදුලි කැපුම හා අධික මිල වැඩි කිරීම දැන් ස්‌ථිරයි” නම් සිරස්තලය යටතේ සැපයූ ලිපියකි.)