තෙල් – ගෑස් – විදුලි අර්බුද අද සිට ජුනි 30 දක්වා මොකද වෙන්නේ?

ලංකාවට දෙන්නට බැරි දෙයක්, ඉන්දියාව ඉල්ලයි. ඉන්දු ලංකා ගිවිසුමේන් පසුව, ඉන්දියාවේ දැවැන්තම බලපෑම අගමැති – ජනපති හමුවේ තබා ජුනි 23 ඉන්දීය විදේශ ලේකම් රටින් පිටවිය. ඉන්ධන මිල ඉහළ ගොස් ඇත. සංස්ථා පිරවුම්හල්වෙත අද ඉන්ධන නිකුත් නොකරන නිසා එහි බලපෑමක් ජනතාවට නැත. මේ ජනතාවට වැදගත් කතාව ය.

ඊයේ (ජුනි 25) දවල් 12.30 න් පසුව වරාය, විදුලිබල මණ්ඩලය, හමුදාව, බස් ඩිපෝ හැර වෙනත් තැන් කිසිවකට සංස්ථාව තෙල් නිකුත් කර නැත. රටේ අවම දෛනික ඉන්ධන අවශ්‍යතාව ඩීසල් 6000 MT ක් හා පෙට්‍රල් 3500 MTකි.

ජූනි 25 (ඊයේ) රාත්‍රී මෙරට ඉන්ධන සංචිතය ඩීසල් 9,222 MT, සුපර් ඩීසල් 244 MT, 92 පෙට්‍රල් 871 MT සහ 95 පෙට්‍රල 3,992 MT කි. ‘කිසිම පිරවුම්හලකට තෙල් බෙදාහරින්න එපා!‘ මධ්‍යස්ථාන 11 ට පැහැදිලි උපදෙස් ලැබී ඇත.

මේ දිනවල ලංකාවේ විදුලි ජනනයෙන් 25% ක් සිදුවන්නේ ඩීසල්/ඉන්ධන මගිනි. ඩීසල් හිඟය කෙරවලපිටිය, සපුගස්කන්ද, අඹිලිපිටිය, කැලණිතිස්ස බලගාරවලට තව දින දෙකක් තුල බලපෑම් කරනු ඇත.

නොරෙච්චෝලේ මෙ.වො. 300 ක බලාගාරය අලුත්වැඩියාවට ගලවමින් ඇත. එය ලංකාවේ විදුලි අවශ්‍යතාවයෙන් 10% ක් සපයයි. ඊලඟ යන්ත්‍ර අලුත්වැඩියාවට ඩොලර් මිලියන 9 – 10 ක් අවශ්‍ය ය. ඩොලර් නැතිනම් අමතර කොටස් ද, විදුලිය ද නැත.

නොරොච්චෝලේ ජූනි 20 දින ගල් අඟුරු සංචිතය සැප්තෑම්බර් දක්වා පමණක් ප්‍රමාණවත්, ලක්ෂ 8 ½ කි. සැප්තෑම්බර් සිට ගල් අඟුරු නැව් 22 කට ඩොලර් අවශ්‍ය ය. බොර තෙල් අවසන්ව, සපුගස්කන්ද පිරිපහදුව නවතිමින් ඇත. ඒ සමඟ ලැබෙන භුමිතෙල්, ගෑස්, දැවි තෙල් සොච්චම ද නවතින්නේය.

වැලිමඩ හුලං කපොල්ලෙන් ඌව පලාතට ‘හුලං කාලය‘ ඇරඹී ඇත. ගොයම් පැසී ඇත. සති තුනකින් මඩකලපුව – අම්පාර – මහියංගනය ගොයම් කැපිය යුතුය. නැතිනම්, වී ටික මල්ලට නොව, කුඹුරේ බිම වැටෙනු ඇත. අක්කරයට ඩීසල් ලීටර් 20 ක් අවශ්‍ය නම්, නැගෙනහිර,ඌව, උතුරු මැද (කොටසක) අස්වනු නෙලන්නට ඩීසල් බවුසර් 3,020 ක ඉන්ධන අවශ්‍යය. අතුරු වගාවට බිම සකසන්න ඩීසල් නැත. දුප්පතාගේ ප්‍රෝටීන් ප්‍රභවය මුං, තල, කුරහං, කවුපි වගාවක් නැති වනු ඇත. වතුර මෝටරයට ඩීසල්/භුමිතෙල් නැත. වියලි කලාපයේ වගා බිම් අව්වට පිළිස්සෙමින් ඇත. අගෝස්තු මාසය ලංකාවේ එළවළු මිල වැඩිම කාලයයි.

ඉන්ධන නැව් දෙක සංස්ථාව/කාංචන විජේසේකර ඇමතිවරයා කෑ රජ ලනුවකි. ලංකාවේ නිත්‍ය සැපයුම්කරුවන්ට ආණ්ඩුව ණය ය. 2020 සිට ආණ්ඩුව තෙල් ගත්තේ ණයට ය. ඔවුන් තෙල් දෙන්නේ නැත. සංස්ථාව/ඇමති අලුත්ම සමාගමකින් වැඩි මිලට හෝ තෙල් ගන්නට හැදුවේය. ඒ සමාගම ද ප්‍රධාන සමාගම් විසින් නාමිකව පවත්වාගෙන යන ‘ලෙටර්හෙඩ්‘ එකකි (නාමික සමාගමකි). සංස්ථාව ණයවර ලිපි විවෘත කළේය.

ජාත්‍යන්තර ආයතන රාජ්‍ය බැංකු දෙක — ලංකා – මහජන– ‘බංකොලාත් ලේබල් කර අවසන්ය. සමාගම්, තුන්වන පාර්ශවයක සැරැකුමක් ඉල්ලයි. මහජන බැංකුවට සුරැකුමක් දෙන්නට තුන්වන පාර්ශවයේ ජාත්‍යන්තර බැංකුවක් නැත! දැන් තෙල් නැව් දෙකම නැත. එන්නේ කවදා දැයි දන්නේ ද නැත. මේ ටික වන බව සංස්ථාව දැනගෙන හිටියේය. ඇමති නොදැන සිටියේය. ජුනි 23 රනිල්ගේ අවසානයේ ආරම්භය ඇරඹීය. තෙල් නැව් ලණුව එය වේගවත් කර ඇත.

ලංකාවේ ගෑස් සිලින්ඩර ලක්ෂ 101 කි. එයින් ලක්ෂ 72 ලිට්රෝ ය. ලක්ෂ 29 ක් ලාෆ් ය. දැන් එයින් ලක්ෂ 66 ක් හිස් වෙලාය. ලිට්රෝ ජුලි 6 ඉදන් ගෑස් දෙනවා යැයි කියයි. දවසකට පිරවිය හැක්කේ සිලින්ඩර් 80,000 කි. ලිට්රෝ හිස් සිලින්ඩර ලක්ෂ 50 පුරවන්නට අඛණ්ඩව දින 62 ක් ගෑස් ගැසිය යුතුය! හැබැයි ලාෆ්ස් සමාගමේ දෙවන නැවට ගෙවන්න ඩොලර් නැත. දැන් ආදාහනාගාරවලටවත් ගෑස් නැත.

රටේ ඉන්ධන ප්‍රශ්නය ඩොලර් මිලියන 6000 කි. එයින් මිලියන 500 ක් (12 න් පංගුවක්) ඉන්දියාව ණයට දී ඇත. එය පිදුරු ගොඩේ වැටුණු ඉඳිකට්ටක් ලෙස අතුරුදන් වී ඇත. ජුනි 23 ඉන්දීය විදේශ ලේකම්ගේ සංචාරය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවුලක් නිර්මාණය වී ඇත. ලංකාවට දෙන්නටම බැරි දෙයක් ඉන්දියාව ඉල්ලයි. එය ඛනිජ තෙල් සමාගම හෙවත් රටේ ඉන්ධන ඒකාධිකාරයයි!

රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්